Zatonie. Odwiedź niezwykłe miejsce w Lubuskiem i poznaj historię księżnej Doroty
Zatonie to wioska, a właściwie administracyjnie część Zielonej Góry, położona wśród zielonych pól i lasów. W jej sercu stoi pałac otoczony rozległym parkiem. A raczej – to, co z pałacu pozostało. To przepiękne miejsce jest jedną z perełek, którą koniecznie trzeba odwiedzić w województwie lubuskim. Historycznie to Dolny Śląsk, kraina pełna ciekawych historii, a często zagadek i tajemnic
Ruiny pałacu w Zatoniu
W Zatoniu stoją ruiny dawnej letniej rezydencji, która swój najpiękniejszy czas miała w połowie XIX wieku. Dziś zrewitalizowane, są popularnym celem weekendowych wycieczek rowerowych mieszkańców Zielonej Góry. Dostępne do bezpłatnego zwiedzania dla turystów przez cały rok.
Pałac swoje najpiękniejsze czasy przeżywał pod okiem księżnej Doroty de Talleyrand – Perigord, księżniczki kurlandzkiej, księżnej żagańskiej i księżnej Dino, która urządziła w nim swoją letnią rezydencję. Bywał u niej król pruski, koncertował Liszt, a niektóre źródła podają, że i Fryderyk Chopin zachwycał się pięknem tego miejsca.
Księżna Dorota – Europejka na Dolnym Śląsku
Owa dama, mecenaska kultury, filantropka i polityczka, była córką Piotra Birona. Jednak nieoficjalnie mówi się, że była dzieckiem polskiego dyplomaty, Aleksandra Batowskiego, który romansował z żoną Birona. Miłośnicy historii nazwisko Piotra Birona kojarzą na pewno – to ostatni książę Kurlandii i Semigalii, który to swoje tereny zmuszony był sprzedać Rosji po III rozbiorze Polski. W zamian za nie kupił m.in. ziemię żagańską na Dolnym Śląsku. Swoją siedzibę urządził w pałacu w Żaganiu. Został pochowany w podziemiach żagańskiego Kościoła Łaski. Mniejszą posiadłość, w Zatoniu (ówcześnie majątek Günthersdorf), przeznaczył swojej córce Dorocie.
Matką chrzestną księżnej Doroty była Luiza Pruska – żona księcia Antoniego Radziwiłła (tego, którego kojarzycie m.in. z pałacykiem myśliwskim w Antoninie). Dorota od najmłodszych lat była bywalczynią na europejskich salonach, wszechstronnie wykształconą, miłośniczką kultury i sztuki.
Przez wiele lat Dorota pozostawała w nieformalnym związku ze sporo starszym od niej Charlesem-Maurice de Talleyrand-Périgord. To francuski dyplomata, minister spraw zagranicznych, który reprezentował interesy Francji na Kongresie Wiedeńskim. W jego dyplomatycznej pracy stale towarzyszyła mu Dorota, budując tym samym sieć kontaktów z najważniejszymi i najbardziej wpływowymi osobami ówczesnej Europy. Żeby historię bardziej zagmatwać, była jednocześnie żoną jego bratanka, Edmunda de Talleyrand. Ale – jak można się domyślić – małżeństwo nie należało do udanych…
Po śmierci CharlesaTalleyranda, księżna zamieszkała w Żaganiu i Zatoniu. Odbywała stąd liczne podróże na południe Europy, a żagańska i zatońska rezydencja przeżywały lata swojej największej świetności. Oba pałace odnowiła, założyła parki krajobrazowe, ufundowała szkoły, szpital, kościół, czy nowy most. Dzięki swojej działalności na rzecz ubogich była ceniona przez mieszkańców. Źródła mówią o dziesięciu tysiącach osób, które przybyły na jej pogrzeb.
Do poczytania:
jeśli interesuje Cię postać księżnej Doroty, polecam przeczytać niezbyt grubą, ale ciekawą i nasyconą informacjami książkę Jerzego Majchrzaka „Więcej niż życie. Dorota Talleyrand–Périgord i jej czasy”. Niestety ciężko ją dostać nawet z drugiej ręki, ale warto sprawdzać biblioteki. Z kolei w kawiarni w pałacu w Zatoniu można kupić inne publikacje o księżnej, m.in. pamiętniki z jej europejskich podróży.
Pałac i park w Zatoniu – zwiedzanie
Od 1945 roku, kiedy został spalony przez sowietów, zatoński pałac pozostaje ruiną. W 2020 roku gmina udostępniła zabezpieczone mury w postaci tzw. trwałej ruiny. Turyści mogą zwiedzać je bezpłatnie. Fantastycznie jest pospacerować po pięknym parku, a w odnowionym budynku dawnej oranżerii napić się kawy i zjeść coś słodkiego. W planach jest zadaszenie obiektu szklanym dachem, by mogły odbywać się w nim koncerty, niezależnie od warunków atmosferycznych.
Bardzo lubię tak zadbane ruiny. Podobny projekt został zrealizowany w Żmigrodzie oraz w Goszczu. Polecam odwiedzić te pałace i parki.
Śladami księżnej Doroty – Żagań
Warto podążać śladami księżnej i koniecznie odwiedzić pałac i park pałacowy w Żaganiu, a także kościół p.w. Św. Krzyża w Żaganiu, gdzie znajduje się kaplica grobowa księżnej Doroty i jej rodziny. Księżna przeszła na katolicyzm, dlatego też pochowano ją w kościele katolickim. Wcześniej Bironowie mieli swoją kryptę w kościele ewangelickim w Żaganiu, z którego do dzisiaj zachowała się jedynie wieża.
Co zobaczyć w Lubuskiem? Pomysł na weekend
Odkryj nieoczywisty Dolny Śląsk
Ponad 500 stron niezwykłych miejsc na Dolnym Śląsku, których prawdopodobnie jeszcze nie znasz! Przeczytasz o nich w moich przewodnikach – część druga już w sprzedaży!
Obserwuj mnie na Instagramie
Sprawdź setki poleceń, miejsc, planów na wycieczki, pomysłów i inspiracji. Odkrywaj razem ze mną perełki w Polsce i w Europie – to moje skarby z podróży
